De Wet bestuur en toezicht rechtspersonen: de belangrijkste wijzigingen

Meervoudig stemrecht

Allereerst krijgen alle rechtspersonen de mogelijkheid tot meervoudig stemrecht. Dit betekent dat een bestuurder of commissaris meer dan één stem in een vergadering mag uitbrengen, maar dat een bestuurder of commissaris nooit meer stemmen mag uitbrengen dan de overige bestuurders of commissarissen samen. Hiermee worden de regels voor een stichting, vereniging, coöperatie en OWM gelijk getrokken met de geldende regels voor een besloten vennootschap (BV) en naamloze vennootschap (NV).

Bij de eerstvolgende statutenwijziging na 1 juli 2021 moet de stemrechtregeling voldoen aan het de WBTR. Een statutaire regeling die voor inwerkingtreding van de WBTR hiervan afwijkt, is geldig tot uiterlijk vijf jaar na inwerkingtreding van de WBTR of tot de eerstvolgende statutenwijziging.

Belet en ontstentenis

Voor een stichting, vereniging, coöperatie en OWM wordt het verplicht om vanaf het moment dat de WBTR in werking treedt, een regeling van belet (tijdelijke afwezigheid) en ontstentenis (vacature) voor alle bestuurders of commissarissen in de statuten op te nemen. Dit betekent dat bij de eerstvolgende statutenwijziging na 1 juli 2021 een belet- en ontstentenisregeling in de statuten moet worden opgenomen.

Tegenstrijdig belang

Voor de BV en NV bestaat al een wettelijke regeling met betrekking tot tegenstrijdig belang van bestuurders en commissarissen. Deze regeling zal met de WBTR nu ook gaan gelden voor andere rechtspersonen. Dat betekent dat een bestuurder of commissaris niet mee mag doen in de besluitvorming als hij een persoonlijk belang heeft dat tegenstrijdig is aan het belang van de rechtspersoon. Als het bestuur, doordat alle bestuurders geconflicteerd zijn, geen besluit kan nemen, wordt het besluit genomen door de raad van commissarissen (RvC). Bij het ontbreken van een RvC neemt de algemene vergadering een besluit, tenzij bij de statuten anders wordt bepaald.

Vanaf de inwerkingtreding van de WBTR kan er geen beroep worden gedaan op oude statutaire tegenstijdig belangregelingen. Een statutenwijziging is hiervoor niet verplicht, maar het is wel aan te bevelen de oude regeling te vervangen om misverstanden te voorkomen.

Toezicht

Alle rechtspersonen krijgen met de WBTR de mogelijkheid tot het instellen van een toezichthoudend orgaan zoals een RVC (dualistisch) of een one-tier board (monistisch). Dit is een nieuwe wettelijke grondslag voor een stichting of vereniging.

Aansprakelijkheid faillissement

Vanaf de inwerkingtreding van de WBTR kan de curator, bestuurders en toezichthouders van informele- en formele verenigingen en stichtingen die niet onderworpen zijn aan de heffing van de vennootschapsbelasting (Vpb), aansprakelijk stellen voor het tekort in een faillissement wegens onbehoorlijke taakvervulling. In tegenstelling tot de formele vereniging is de informele vereniging niet opgericht door middel van een notariële akte en hoeft daarom ook niet ingeschreven te worden in het Handelsregister. Tot de inwerkingtreding van de WBTR gold deze regeling alleen voor bestuurders en toezichthouders van NV’s, BV’s en commerciële stichtingen en verenigingen die zijn onderworpen aan de Vpb.

Ontslag bestuurders en commissarissen stichting door rechter

De rechter heeft momenteel de mogelijkheid om op verzoek van een belanghebbende of het OM, ontslag van een bestuurder of commissaris uit te spreken op grond van handelen in strijd met de wet of de statuten, het voeren van wanbeheer of het niet voldoen aan een bevel om inzicht te geven in de organisatie en financiën van een stichting. Met ingang van de WBTR worden deze gronden voor ontslag uitgebreid en kan de rechter ook ontslag van een bestuurder of commissaris uitspreken op grond van verwaarlozing van haar taak, ingrijpende wijziging van omstandigheden of om andere gewichtige redenen.

Ben jij een bestuurder of commissaris en ben je benieuwd of jouw statuten nog actueel zijn? Wij kijken graag met je mee om je van passend advies te voorzien. Neem gerust contact met ons op.