Het concurrentiebeding krijgt een metamorfose

Het concurrentiebeding: wat was dat ook alweer?

Een concurrentiebeding is een verbod om na het beëindigen van een arbeidsovereenkomst op enigerlei wijze bij of voor de concurrent te gaan werken. Een relatiebeding is een bijzondere vorm van een concurrentiebeding. Zo’n beding verbiedt een werknemer om op enigerlei wijze werkzaamheden te verrichten voor klanten en/of relaties van de ‘oude’ werkgever. Een concurrentiebeding, waaronder dus ook een relatiebeding, neem je op om je ‘bedrijfsdebiet’ te beschermen. Het zorgt ervoor dat de knowhow en goodwill van je bedrijf niet zomaar bij de concurrent terecht komt als jouw voormalig werknemer bij of voor die concurrent gaat werken.

De aanleiding voor het wetsvoorstel

De aanleiding voor het wetsvoorstel is dat uit onderzoek is gebleken dat op dit moment 37% van de werknemers gebonden is aan een concurrentiebeding. Eén op de drie werkgevers hanteert een concurrentiebeding, vrijwel altijd als een standaardclausule in de arbeidsovereenkomst. Het is echter zo dat deze werknemers in veel gevallen geen toegang hebben tot kennis en relaties die de concurrentiepositie van de werkgever kunnen schaden. Daarom is het volgens de minister de vraag of de binding aan een concurrentiebeding wel écht zo noodzakelijk is. Daarbij speelt ook mee dat 35% van de werkgevers het beding gebruikt om schaars personeel vast te houden. De Hoge Raad, de hoogste rechter in Nederland, heeft recent nog uitgesproken dat het concurrentiebeding daar nadrukkelijk niet voor bedoeld is. Ook blijkt uit het onderzoek dat werknemers vaak pas met de negatieve consequenties van het beding worden geconfronteerd als zij bij het einde van hun dienstbetrekking gehouden worden aan het beding.

Dit gaat er veranderen

De metamorfose van het concurrentiebeding gaat er als volgt uitzien:

1. het concurrentiebeding wordt wettelijk begrensd in duur;
2. bij het opnemen van het concurrentiebeding moet het geografisch bereik worden opgenomen, gespecificeerd en gemotiveerd;
3. bij het opnemen van het concurrentiebeding moeten werkgevers ook bij arbeidsovereenkomsten van onbepaalde tijd ‘het zwaarwichtig bedrijfsbelang’ van het opnemen van een concurrentiebeding motiveren. Dit is nu al het geval voor arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd;
4. bij het inroepen van het beding moet een werkgever in beginsel een vergoeding betalen, vastgesteld op een bij wettelijk voorschrift bepaald percentage van het laatste verdiende salaris van de werknemer.

Concurrentiebeding niet meer de ‘standaard’

De minister wil met deze wetswijzigingen voorkomen dat een concurrentiebeding standaard (zonder noodzaak) in een arbeidsovereenkomst wordt opgenomen. Daarbij vindt de wetgever het belangrijk dat het voor werkgevers ook mogelijk blijft om via een concurrentiebeding hun bedrijfsdebiet, zoals afzetmogelijkheden van een bedrijf op grond van goodwill, bijzondere kennis en inzichten (knowhow) en de zakelijke relaties, te beschermen. Tot slot is het voor de minister van belang dat op voorhand helderder en duidelijker voor partijen is wanneer een concurrentiebeding kan worden opgenomen en wanneer het kan worden ingeroepen door een werkgever. Dit vergroot de rechtszekerheid waardoor de gang naar de rechter minder vaak nodig gaat zijn. Partijen weten dan immers waar ze aan toe zijn.

Streep door enkele plannen

Het goede nieuws voor werkgevers is dat de minister laat weten dat een aantal van haar plannen niet doorgaan. De reden hiervoor is dat deze opties de belangen van werkgever onvoldoende beschermen. Het gaat hier om de volgende plannen:

• de optie dat het concurrentiebeding alleen kan worden ingeroepen als ontslag op initiatief van werknemer plaatsvindt en;
• de optie dat het concurrentiebeding vervalt bij ontslag in de proeftijd.

Het concurrentiebeding in de toekomst

Door de aangekondigde wetswijzigingen krijgt het concurrentiebeding een metamorfose. Het wordt voor de werkgever lastiger om ‘zomaar’ een concurrentiebeding in de arbeidsovereenkomst op te nemen. Het opnemen van een concurrentiebeding wordt echter niet onmogelijk. Met het juiste juridische advies, blijven er mogelijkheden over. Onze specialisten arbeidsrecht denken graag met je mee.

De verwachting is dat het wetsvoorstel eind 2023 zal worden aangeboden ter internetconsultatie. Het duurt dus nog een tijdje voordat de regels over het concurrentiebeding wijzigen. Wij houden je hier uiteraard van op de hoogte. Tot die tijd geldt de huidige wetgeving en zijn er nog vele mogelijkheden om een concurrentiebeding op te nemen en te handhaven.