Tijdelijke vereenvoudiging WIA-beoordeling 60-plussers en meer

Mismatch sociaal-medisch beoordelen WIA-aanvragen

Op dit moment is er sprake van een mismatch bij het sociaal-medisch beoordelen van WIA-aanvragen. Er is sprake van een groot tekort aan verzekeringsartsen bij het UWV. Om die reden is het UWV al langer niet in staat om tijdig (binnen 8 weken na de WIA-aanvraag) een beslissing op de WIA-aanvraag te geven. Zie mijn blog: 10 Tips voor werkgever als werknemer op WIA wacht.

Maatregelen minister SZW

In haar Kamerbrief van 26 augustus jl. heeft Minister Van Gennip van SZW een aantal maatregelen voorgesteld om deze mismatch aan te pakken. Deze zijn onderverdeeld in maatregelen voor de korte, middellange en lange termijn.

Korte termijn
Aanvullende maatregelen sociaal-medisch beoordelen
Op dit moment wordt bij het UWV al gewerkt met een aantal varianten om de verzekeringsarts van het UWV gerichter in te zetten bij de Eerstejaarsziektewetbeoordeling (EZWB). Dit moet leiden tot een regiemodel dat landelijk wordt ingevoerd. Als uitstroom uit de ZW bij de EZWB niet in de verwachting ligt, zal er dan geen medische beoordeling meer plaatsvinden. Ook interne processen bij het UWV worden verbeterd. Er komt bijvoorbeeld meer klantcontact.

Tijdelijke maatregelen voor een gerichte inzet van de verzekeringsarts
- Vereenvoudiging van de WIA-beoordeling voor 60-plussers. De vereenvoudigde WIA-beoordeling van 60-plussers wordt inmiddels al door het UWV toegepast en zal gelden tot en met 31 december 2023. De maatregel houdt in dat bij 60-plussers, van wie de WIA-uitkering tussen 1 oktober 2022 en 31 december 2023 moet starten, in beginsel niet meer een sociaal-medische beoordeling door een verzekeringsarts (VA) plaatsvindt. De arbeidsdeskundige (AD) van het UWV behandelt de aanvraag WIA op basis van de in het re-integratiedossier aanwezige (RIV-) documenten.

Werkgever en werknemer moeten wel akkoord gaan met een vereenvoudigde beoordeling. Zo niet, dan vindt er een reguliere beoordeling plaats.

Bij de vereenvoudigde beoordeling zijn er drie opties:

1. betrokkene krijgt een WGA-uitkering. In dat geval is dit altijd een WGA 80-100%.
2. de aanvraag WIA wordt afgewezen, omdat betrokkene passend werk heeft waarmee een feitelijk inkomen wordt verworven van 65% of meer van het oorspronkelijk loon;
3. de bedrijfsarts heeft aangegeven dat er geen benutbare mogelijkheden zijn (IVA-situatie). In dat geval wordt de verzekeringsarts van het UWV wel ingeschakeld. Die toetst dan of de (ex-) werknemer inderdaad in aanmerking komt voor een IVA-uitkering.

NB: een WGA-uitkering die via de vereenvoudigde WIA-claimbeoordeling is toegekend, wordt niet doorbelast aan werkgever (in het kader van het zijn van eigenrisicodrager (ERD) of in het kader van een verhoging van de gedifferentieerde premie).

Meer informatie hierover is te vinden op de site van het UWV: Vereenvoudigde behandeling WIA-aanvraag 60-plussers

- Geen herbeoordeling gedurende 5 jaar van duurzaam en volledig arbeidsongeschikten (IVA of Wajong) die betaald werk verrichten. Deze tijdelijke maatregel is per 1 oktober 2022 ingevoerd en zal tot 1 oktober 2027 gelden. De maatregel houdt in dat mensen die volledig en duurzaam arbeidsongeschikt zijn, maar desondanks meer dan 20% van het maatmaninkomen verdienen, door het UWV vijf jaar lang niet worden opgeroepen voor een herbeoordeling. Eerder vond in die situatie al na een jaar een herbeoordeling plaats. Wel worden de inkomsten (voor 70%) gekort op de IVA-uitkering.

Verlenging tijdelijke maatregel van voorschotten
De tijdelijke maatregel voorschotten en kwijtscheldingsbeleid (zie hierover mijn blog UWV stopt met terugvorderen voorschotten WIA) wordt tot eind 2023 verlengd. Extra WGA-lasten wegens kwijtschelding komen niet voor rekening van de (voormalig) werkgevers.

Wegnemen WIA ‘hardheden’
Hierbij moet je denken aan de problemen rond verrekening van inkomsten uit werk met de uitkering; het oplossen van de dagloonproblematiek bij overgang WW-WIA; het invoeren van re-integratiedienstverlening door UWV voor IVA- en Wajong gerechtigden; meer aandacht voor scholing en het vinden van oplossingen om het CBBS systeem (waarin gangbare functies op de arbeidsmarkt zijn opgenomen) te verbeteren.

Middellange termijn
- Op middellange termijn is het plan om verzekerden die al 5 jaar volledig arbeidsongeschikt zijn, automatisch te laten doorstromen in de IVA.
- Bij mensen die weer aan het werk zijn zal geen theoretische schatting meer plaatsvinden, de claimbeoordeling wordt dan gedaan door de arbeidsdeskundige van het UWV.
- Meer samenwerking met de curatieve sector (specialisten, huisartsen, bedrijfsartsen).

Lange termijn
- Op de lange termijn wil men toe naar een volledige stelselwijziging. Daarbij kan worden gedacht aan een eerdere aanspraak op WIA (vanaf 15% arbeidsongeschiktheid), afschaffing IVA en invoering van een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen. Inmiddels is er een onafhankelijke commissie aangesteld door de minister SZW om zich hierover te buigen. De naam van deze commissie is OCTAS (Onafhankelijke Commissie Toekomst Arbeidsongeschiktheids-stelsel).

Wetsvoorstel: oordeel bedrijfsarts wordt leidend bij RIV-toets

De toenmalige minister van SZW, Wouter Koolmees, heeft op 1 oktober 2020 een Wetsvoorstel ingediend om het oordeel van de bedrijfsarts leidend te maken bij de RIV-toets die het UWV altijd doet, voorafgaand aan de WIA-beoordeling. Zie hierover mijn blog van 3 november 2020: Oordeel bedrijfsarts wordt leidend bij RIV-toets. Evenwel is dit wetsontwerp in 2021 tijdelijk on hold gezet, toen het kabinet demissionair werd. Zie hierover mijn blog: Is jouw bedrijf sociaal zeker?

Inmiddels is de behandeling van dit wetsvoorstel voortgezet en ligt het wetsvoorstel op dit moment bij de Tweede Kamer. Wordt het voorstel aangenomen, dan zal het oordeel van de bedrijfsarts over de bij de zieke werknemer aanwezige beperkingen leidend zijn bij de beoordeling van de re-integratie inspanningen. De arbeidsdeskundige van het UWV kijkt alleen of de re-integratie inspanningen zijn verricht, passend zijn bij het advies van de bedrijfsarts.

De verzekeringsarts van het UWV zal dan dus geen rol meer spelen bij de RIV-toets. Naar verwachting zal dit tot een vermindering van de werkdruk van de verzekeringsarts leiden. Voor de WIA-beoordeling zelf, dus of een (ex-) werknemer al dan niet in aanmerking komt voor een WIA-uitkering, blijft de mening over de belastbaarheid van de verzekeringsarts van het UWV wel doorslaggevend (behoudens als sprake is van een 60-plusser op wie de vereenvoudigde WIA-claimbeoordeling van toepassing is).

De beoogde ingangsdatum van het wetsvoorstel is nu 1 juli 2023. Zodra het wetsvoorstel is aangenomen, zullen wij dit op onze website vermelden.

Conclusie

Duidelijk is dat de Minister SZW op korte termijn wil komen tot een oplossing voor de problemen die op dit moment bestaan bij de beoordeling van WIA-aanvragen door de grote achterstanden bij het UWV wegens het tekort aan verzekeringsartsen.

Wel moet worden afgevraagd in hoeverre de voorgenomen maatregelen passen binnen de systematiek van de wet WIA. Van een aantal maatregelen, zoals de vereenvoudigde WIA-beoordeling voor 60-plussers, erkent de minister overigens zelf ook het buitenwettelijke karakter daarvan.

Zodra meer bekend is over de verdere ontwikkelingen, zullen we daar uiteraard over berichten. Houd daarom onze website in de gaten! Vragen? Neem dan contact op met onze specialisten arbeidsrecht. Wij helpen graag!