Nog langer onzekerheid over het werken met ZZP-ers: Komt van uitstel afstel?

Impact van het uitstel van het wetsvoorstel VBA

Na jarenlange discussies en de recente aankondiging van de minister dat de beoogde inwerkingtreding van 1 juli 2025 niet wordt gehaald, blijft de onzekerheid groot. De meer dan 1.100 reacties op de internetconsultatie voor de VBA hebben geleid tot nader uitstel en maakt dat de positie van ZZP-ers en opdrachtgevers nog steeds onduidelijk is.

Risico’s bij het werken met ZZP-ers

Opdrachtgevers moeten de risico's van het werken met ZZP-ers, gelet op alle ontwikkelingen in de rechtspraak, dan ook altijd zorgvuldig afwegen. Zowel op civielrechtelijk vlak (in de verhouding tussen opdrachtgever en opdrachtnemer), als op fiscaal-en sociaal zekerheidsrechtelijk vlak bestaat namelijk de kans dat geoordeeld wordt dat er toch sprake is van een arbeidsovereenkomst met alle gevolgen van dien.

Ontwikkelingen en criteria

In de afgelopen jaren is de rechtspraak over de vraag of iemand echt zelfstandige is behoorlijk in ontwikkeling geweest. Deze ontwikkelingen zie je gedeeltelijk terug in het wetsvoorstel VBA. Daarin worden nieuwe criteria vastgelegd waarlangs de ‘werkverhouding’ gelegd moet worden. Een belangrijke overweging is bijvoorbeeld of de ZZP-er geïntegreerd is binnen de organisatie waar hij werkt. Als de activiteiten van de ZZP-er vergelijkbaar zijn met die van een werknemer, neigt de tendens naar de conclusie dat er geen sprake is van zelfstandigheid, wat kan leiden tot het aannemen van het bestaan van een arbeidsovereenkomst.

Nieuwe criteria

Het wetsvoorstel lijkt daarbij ook aansluiting te zoeken bij het door de Hoge Raad in Deliveroo ingenomen standpunt, dat bij de vraag of er sprake is van zelfstandigheid alle omstandigheden van het geval moeten worden meegewogen. In die Deliveroo uitspraak werd geoordeeld dat de bezorgers van Deliveroo geen zelfstandigen waren, maar werknemers. De recente Deliveroo-uitspraak benadrukt het belang van het wegen van alle omstandigheden.

Belangrijke overwegingen voor het inzetten van ZZP-ers

• De aard en duur van de werkzaamheden: Idealiter zou een ZZP-er taken moeten uitvoeren die afwijken van die van de eigen werknemers en dit bij voorkeur voor kortere perioden;
• Wijze waarop werkzaamheden en werktijden worden bepaald: Beoordeel of een ZZP-er zelf zijn werkzaamheden en werktijden kan bepalen of dat hij toch verplicht is zich daarbij te houden aan wat de organisatie voorschrijft;
• Inbedding in de organisatie: Minimaliseer de mate waarin ZZP-ers als onderdeel van de organisatie worden gezien, zowel intern, als extern;
• Verplichting tot persoonlijke uitvoering van de werkzaamheden: Hoewel dit aspect wel meeweegt, is het niet doorslaggevend voor de beoordeling van zelfstandigheid;
• Totstandkoming en inhoud contract: Het is essentieel dat contracten met ZZP-ers tot stand komen door onderhandelingen waarbij beide partijen hun eigen belangen mee kunnen laten wegen, in plaats van dat afspraken eenzijdig worden opgelegd. Daarbij speelt ook de positie, kennis en achtergrond van de ZZP-er een rol;
• Bepalen beloning en betaalwijze: Zorg er voor dat de ZZP-er op factuurbasis betaald wordt op basis van werkelijk gewerkte uren en/of het bereikte resultaat en dat de ZZP-er niet meeloopt in een automatische betaalrun voor een vast bedrag per maand;
• Hoogte beloning: In het wetsvoorstel wordt gesproken over een minimumtarief van € 32,24. Hoe hoger het tarief, hoe aannemelijker dat het echt gaat om een ZZP-er;
• Commercieel risico en ondernemerschap: Om zelfstandigheid aan te nemen is het van belang dat ZZP-ers commercieel risico lopen en zich in de markt ook echt als ondernemers gedragen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het verwerven van een reputatie, de noodzaak tot zelfstandige acquisitie en het werken voor meerdere opdrachtgevers. Hoe meer opdrachtgevers, hoe beter.

Het uitstel van het wetsvoorstel VBA houdt de arbeidsmarkt in spanning. Het is cruciaal voor opdrachtgevers om de veranderende wetgeving en de criteria voor zelfstandigheid nauwlettend in de gaten te houden. Voor deskundig advies en ondersteuning bij het navigeren door deze complexe materie, staan onze specialisten in arbeidsrecht klaar om te helpen.